„Wieluń to ZUGiL, ZUGiL to Wieluń”

- takie obiegowe stwierdzenie funkcjonowało w czasach
świetności przedsiębiorstwa zlokalizowanego przy ulicy
Sieradzkiej 56.

ZUGiL – przedsiębiorstwo wieluniotwórcze

„Wieluń to ZUGiL, ZUGiL to Wieluń” - takie obiegowe stwierdzenie funkcjonowało w czasach świetności przedsiębiorstwa zlokalizowanego przy ulicy Sieradzkiej 56. Było ono wynikiem nie tylko fundamentalnej roli firmy w życiu gospodarczym Wielunia, ale też wielu zugilowskich inicjatyw rozwijających infrastrukturę miasta, takich jak budowa mieszkań, sygnalizacji świetlnej, basenów. Firma mocno zaznaczyła swój udział także w życiu społecznym, kulturalnym, czy sportowym miasta. „ZUGiL był wieluniotwórczy” - zwykł mawiać zasłużony dyrektor przedsiębiorstwa Stanisław Poznerowicz. 

 fot. archiwum firmy ZUGIL (3)

Medal im. St. Poznerowicza (rozwiń) ⤵
Stanisław Poznerowicz (1935-1987) całe swoje życie był związany z Wieluniem, chociaż miał propozycje objęcia odpowiedzialnych stanowisk w Zjednoczeniu Urządzeń Technologicznych w Warszawie, a następnie w Ministerstwie Przemysłu Maszynowego. W 2014 r. samorząd Wielunia ustanowił medal honorowy im. Stanisława Poznerowicza, dedykowanego osobom zasłużonym dla rozwoju miasta. Odznaczenie to efekt zabiegów emerytowanych pracowników ZUGiL-u mających na celu uhonorowanie zasług dyrektora przedsiębiorstwa w latach 1969-1981.

Prawie 4 tys. pracowników w szczytowym okresie

Firma stopniowo dochodziła do statusu krajowego potentata w swojej branży, powiększając bazę produkcyjną i zatrudnienie, rozwijając zakres produkowanego asortymentu, a także łącząc się z innymi podmiotami gospodarczymi. Maszyny i urządzenia produkowane przez ZUGiL pracowały m.in. dla największych fabryk motoryzacyjnych w kraju, a poza jego granicami trafiały do nawet tak odległych krajów jak Nigeria, Indonezja, Indie. W szczytowym okresie fabryka przy Sieradzkiej i powiązane z nią zakłady (w Łodzi, Wieruszowie i Wieluniu) zatrudniały łącznie blisko 4 tys. osób.

Zugilowskie realizacje (rozwiń) ⤵

Automat galwanizerski, produkowany przez ZUGiL od 1966 r.


Półautomatyczna linia bębnowa do procesu pokryć galwanizerskich drobnych elementów, wyprodukowana w 1967 r.


Wirówka służąca do przyspieszenia suszenia drobnych przedmiotów w obróbce galwanicznej


Linia tunelowa do malowania elektrostatycznego, produkcja od 1972 r.


Kabina do malowania i suszenia renowacyjnego samochodów, produkcja od 1973 r.


Mieszalnia farb dla zakładu Agromet w Strzelcach Opolskich, wyprodukowana w 1974 r.


Malarnia dla FSO w Warszawie wykonana przez ZUGiL w 1979 r.


Automat galwanizerki wystawiony na targach poznańskich w 1979 r.



Suszarka tunelowa w fabryce aut Volkswagena na Słowacji

fot. archiwum firmy ZUGIL (9)

Po przemianach systemowych ZUGiL przeszedł długą drogę od przedsiębiorstwa państwowego, przez spółkę Skarbu Państwa, Narodowe Fundusze Inwestycyjne, aby w końcu stać się spółką z prywatnym, w pełni polskim kapitałem. Firma utraciła status największej siły gospodarczej Wielunia na rzecz nowych potentatów z ulicy Fabrycznej, niemniej pozostaje w gronie największych pracodawców w mieście i jest liczącym się graczem w swojej branży. 

Obecnie ZUGIL jest spółką akcyjną, która oprócz gotowych urządzeń i elementów linii technologicznych do nakładania powłok ochronnych produkuje m.in. konstrukcje maszynowe, często wstępnie zmontowane w podzespoły 

ZUGIL obecnie (rozwiń) ⤵
Współcześnie firma ma swojej ofercie:
• Piece do polimeryzacji farb i tworzyw
• Konstrukcje maszynowe
• Instalacje przemysłowe
• Konstrukcje stalowe
• Kabiny lakiernicze
• Piece, suszarki, kabino–suszarki, agregaty grzewczo-wentylacyjne
• Urządzenia do przygotowania powierzchni
• Tunele suszenia i ochładzania
• Oczyszczalnie ścieków i zbiorniki procesowe


fot. Archiwum firmy ZUGIL
Od TOR-u przez Prozamet do ZUGiL-u

Początki przemysłu metalowego przy ul. Sieradzkiej sięgają roku 1948, kiedy zostało tutaj ulokowane Państwowe Przedsiębiorstwo Traktorów i Maszyn Rolniczych. Wraz z nową lokalizacją  zakład otrzymał nową nazwę - Techniczna Obsługa Rolnictwa. TOR zajmował się m.in. remontami traktorów i lokomobil. W 1958 r. kierownictwo zakładu doprowadziło do jego włączenia w skład Przedsiębiorstwa Projektowania i Realizacji Inwestycji  „Prozamet”. W ślad za tym doszło do przeprofilowania działalności w kierunku produkcji urządzeń do nanoszenia powłok ochronnych. 

fot. Archiwum firmy ZUGIL (2)

W 1960 r. wieluński Prozamet wyprodukował pierwszą kabinę lakierniczą (dla fabryki rowerów w Bydgoszczy). Zakład sukcesywnie rozwijał bazę produkcyjną i zwiększał zatrudnienie. W połowie lat 60. przedsiębiorstwo, będąc już jednym z większym zakładów produkcyjnych w tej części woj. łódzkiego, zostało przekształcone w Zakłady Urządzeń Galwanicznych i Lakierniczych, czyli popularny ZUGiL (należy tu zaznaczyć, że współcześnie nie jest już to skrót, lecz samodzielna nazwa spółki akcyjnej). W 1967 r. ZUGiL stał się częścią Zjednoczenia Urządzeń Technologicznych „Techma” w Warszawie. 

fot. Archiwum firmy ZUGIL (2)

Nie tylko produkcja (rozwiń) ⤵
W przedsiębiorstwie funkcjonowało Koło Ligi Kobiet, które wspomagało działalność specjalnego ośrodka w Gromadzicach i prowadziła akcje charytatywne. ZUGiL miał też m.in. swoją drużynę piłkarską, orkiestrę dętą, koło wędkarskie.


Zakładowa orkiestra podczas pochodu 1-majowego
fot. archiwum firmy ZUGIL
Dynamiczny rozwój

Pod kierownictwem Stanisława Poznerowicza, który objął gabinet dyrektora naczelnego w 1969 r., ZUGiL stał się liderem wśród producentów powłok ochronnych. To właśnie w Wieluniu zaprojektowano i wykonano malarnię i lakiernię dla nowej fabryki samochodów marki Syrena i Fiat 126 p w Bielsku-Białej. A to tylko jeden z przykładów intratnych zleceń realizowanych przez ZUGiL w okresie swojego prosperity. Produkowane w Wieluniu kompleksowe linie technologiczne, automaty i pojedyncze urządzenia do malowania, lakierowania i galwanizowania cieszyły się dużą renomą.

ZUGiL – przedsiębiorstwo wielozakładowe (rozwiń) ⤵
W latach 70. ZUGiL stał się przedsiębiorstwem wielozakładowym. W jego skład wchodziły:
• Zakład Generalnych Dostaw i Montażu w Wieluniu
• Samodzielny Zakład Wykonawstwa Inwestycyjnego w Wieluniu
• Zakład Doświadczalny w Łodzi
• Zakład Projektowania i Konstrukcji Galwanizerni i Lakierni w Łodzi
• Zakład Metalowy Przemysłu Terenowego w Wieruszowie

W latach 70. ZUGiL stał się znaczącym eksporterem, początkowo głównie do ZSRR. W połowie dekady urządzenia produkowane przy Sieradzkiej zaczęły trafiać też do krajów kapitalistycznych. W 1977 r. realizowano dostawy do RFN, Holandii, Włoch, Wielkiej Brytanii, Francji, Jugosławii, Egiptu. Wraz z dynamicznym rozwojem przedsiębiorstwa rosło znacznie zapotrzebowanie na wykwalifikowanych pracowników inżynieryjno-technicznych. W ślad za wysokiej jakości realizacjami przyszły prestiżowe nagrody - złote medale na Międzynarodowych Targach Poznańskich i wystawach w Brukseli.

fot. Archiwum firmy ZUGIL (3)

Statek WIELUŃ (rozwiń) ⤵
ZUGiL wsparł budowę statku, któremu nadano nazwę „Wieluń”. Jego matką chrzestną została Jadwiga Poznerowicz, żona długoletniego dyrektora ZUGiL-u. Uroczyste wodowanie okrętu towarowego odbyło się w lipcu 1979 r. w szkockim Glasgow. Miał długość 95 metrów i ładowność ponad 4 tys. ton.


fot. zbiory M. Kopańskiej
Od przedsiębiorstwa państwowego do spółki akcyjnej

W kryzysowych latach 80. produkcja malała, a co za tym idzie – stopniowo zmniejszano zatrudnienie. W 1992 r. ZUGiL stał się jednoosobową Spółką Akcyjną z udziałem Skarbu Państwa. W nowych realiach gospodarczych firma szukała nowych pomysłów na swoją działalność, czego przykładem może być wprowadzenie na rynek sejfów (na broń i nie tylko). Zmieniał się profil zugilowskiej produkcji, inwestowano również w unowocześnianie zakładu. Pod koniec lat 90. uruchomiona została nowoczesna ocynkownia ogniowa.

Najwyższy budynek w mieście (rozwiń) ⤵
Biurowiec, przed lata symbol nowoczesności i wysokiej rangi przedsiębiorstwa, do dziś pozostaje najwyższym budynkiem na terenie Wielunia. ZUGiL odsprzedał 11-kondygnacyjny gmach u zbiegu ulic Sieradzkiej i Ciepłowniczej w 2016 r., obecnie jest on w trakcie przebudowy na mieszkania.


fot. Z. Rybczyński

Na przełomie pierwszej i drugiej dekady XXI w. firma musiała stawić czoła poważnemu kryzysowi finansowemu, który mocno zachwiał jej pozycją. Przedsiębiorstwo uratowano przed upadłością za cenę masowych zwolnień pracowników. Dalsza restrukturyzacja, polegająca m.in. na rezygnacji z działalności przynoszących straty, pozwoliła ZUGIL-owi osiągnąć stabilizację. W 2015 roku firma została wyłączona z Grupy Gwarant (w której strukturach funkcjonowała od 2003 r.) i stała się samodzielną spółką akcyjną. W tym czasie też utworzono oddział zamiejscowy w Ozimku na bazie infrastruktury zakupionej od spółki Małapanew Maszyny i Konstrukcje. 

Spośród bardziej prestiżowych kontraktów realizowanych przez firmę w ostatnim 30-leciu należy wymienić m.in. malarnię dla Stoczni Szczecińskiej, dach hali widowiskowo-sportowej we Włocławku, czy malarnię kataforetyczną dla Volvo. 

fot. Archiwum firmy ZUGIL (2)

Wkład w nowatorską terapię (rozwiń) ⤵
Firma wniosła swój wkład w nowatorskie metody leczenia chorób nowotworowych. W ostatnich zakład przy Sieradzkiej skonstruował, we współpracy z naukowcami z Uniwersytetu Jagiellońskiego i Politechniki Krakowskiej, konstrukcję kalorymetru elektromagnetycznego dla ośrodka badawczego FAIR w Darmstad, który jest częścią układu pomiarowego HADES, służącego do eksperymentalnej terapii jonami i antyprotonami.


fot. Archiwum firmy Zugil

Co zbudował ZUGiL

Poniżej prezentujemy wybrane "wieluniotwórcze" inwestycje zrealizowane przez firmę z ulicy Sieradzkiej.
fot. Michał Skotnicki

Ciepłownia miejska

była własnością firmy do 1991 r., kiedy stała się oddzielnym podmiotem, obecnie działającym pod nazwą Energetyka Cieplna Sp. z o.o.

fot. M.Skotnicki
fot. Michał Skotnicki

Sygnalizacja świetlna

Pierwsza w regionie sygnalizacja świetlna - na skrzyżowaniu obecnych ulic Sieradzka – Głowackiego – Traugutta.

fot. M.Skotnicki
fot. Michał Skotnicki

Zasadnicza Szkoła Zawodowa

do której w pierwszym roku funkcjonowania przyjęto 350 uczniów. Placówka działała pod kuratelą ZUGiL-u do 1991 r., w wyniku kolejnych przekształceń przybrała obecną formę Zespołu Szkół nr 3 im. M. Kopernika.

fot. M. Skotnicki
603a1a1367f18_o_large

Osiedla mieszkaniowe

Dziesiątki mieszkań na osiedlach Wojska Polskiego, Bugaj i Waryńskiego (dziś Wyszyńskiego), przy ul. Okólnej i Różanej. Zakład wspierał także rozwój budownictwa jednorodzinnego, m.in. przy ulicach Wojska Polskiego i Prusa.

fot. Mirosław Grabczak / Arch. WSM
DSC09563

Basen miejski

Zespół basenów kąpielowych przy ul. Broniewskiego, które choć już leciwe i wymagające rewitalizacji, nadal w okresie letnim są popularnym miejscem wypoczynku wielunian.

fot. Archiwum firmy ZUGIL
900x600_wielun_amfiteatr_ps_5

Amfiteatr

Przedsiębiorstwo znacznie wspomogło budowę amfiteatru, gdzie w latach 70. odbywały się m.in. sponsorowane przez ZUGiL edycje telewizyjnego „Studio Gama” z plejadą polskich artystów i orkiestrą Polskiego Radia.

fot. Portal turystyki aktywnej map4u ( Piotr Solle)
kamion

Ośrodek wypoczynkowy

ZUGiL zbudował ośrodek wypoczynkowy w Kamionie nad Wartą. Malowniczo położony na wzniesieniu w sosnowym lesie był chętnie odwiedzany przez pracowników zakładu i ich rodziny.

fot. Archiwum firmy ZUGIL

Materiał wideo

Szukasz więcej ?

Zobacz kolejny punkt przewodnika

Wielton jest największym polskim producentem przyczep i naczep. W Wieluniu zatrudnia blisko 2 tys. osób - najwięcej z wszystkich zakładów w mieście.